Park Etnograficzny w Tokarni
Sektor Nadwiślański
MŁYN WODNY Z PIASKU
Ten drewniany młyn wodny wybudowano w 1931 roku nad rzeką Młynkowską w północnej części wsi Piasek. Jego właścicielem był Wacław Janiszewski. Pierwotnie młyn, stojący ścianą szczytową do drogi, wchodził w skład zagrody młynarskiej składającej się z domu mieszkalnego oraz stodoły. Budynek jest drewniany, dwukondygnacyjny, o dwuspadowym dachu krytym gontem. Wybudowano go z belek sosnowych, węgłowanych na nakładkę obustronną ukośną. Młyn napędzany był przez koło wodne „nasiębierne”, miał dwa upusty – jałowy i roboczy, wodę do koła doprowadzały „pogródki”. Pod częścią budynku znajdowało się podpiwniczenie, gdzie zamontowano wał napędowy oraz koło transmisyjne. Na parterze młyna umieszczono elementy mechanizmu transmisyjnego, w tym duże koło poziome oraz koła trybowe i pasowe. Tam też znajdowały się urządzenia robocze służące do produkcji kaszy jaglanej, tatarczanej i odsiewacze mączne. Na piętrze znajdowały się kamienie młyńskie – dwa zwyczajne „mlewniki” oraz tzw. „żubrownik” przeznaczony do oczyszczania ziarna. Młyn z Piasku pracował w latach 1931-1939 oraz od 1945 do 1970 roku. Przeniesiony do skansenu młyn posiada kompletne i sprawne wyposażenie umożliwiające dziś jego uruchomienie.
MŁYN WODNY Z PARSZOWA
Obiekt datowany jest na rok 1853. Pierwotnie stał nad rzeką Żarnówką. Według tradycji rodzinnej wybudował go Antoni Miernik. Młyn był budynkiem drewnianym, wzniesionym w konstrukcji wieńcowej, na rzucie prostokąta o wymiarach 6,90 x 7,12 m. Do głównego obiektu dostawiono też przybudówkę murowaną z kamienia na zaprawie wapiennej. Młyn z Parszowa ma podmurówkę i ściany wzniesione z belek węgłowanych na nakładkę jednostronną z zachowaniem „ostatków”. Wejścia do młyna i kamiennej przybudówki strzeże dwoje spągowych drzwi zawieszonych na żelaznych zawiasach. W głównym budynku znajduje się podłoga z desek ułożonych na legarach, a w przybudówce – ubity grunt. Pracę młyna zapewniały dwa „nasiębierne” koła drewniane, skąd woda odpływała kanałem wymurowanym z otoczaków i ciosów kamiennych. Urządzenia młyńskie składały się z głównego wału napędowego, kół transmisyjnych i bolca pionowego, poruszającego kamienie w mlewnikach. Mechanizmy spoczywały na fundamentach murowanych z kamienia. Spust wody skonstruowano z użyciem drewnianych belek i desek, zaś dźwignie wykonano z ciosanych żerdzi.
CHAŁUPA Z NIEDZIAŁEK
Zabytkowy budynek drewniany ze wsi Niedziałki (gm. Rytwiany) wybudowano prawdopodobnie około 1860 r. Ściany chałupy wzniesiono z drewna sosnowego, w konstrukcji wieńcowej. Nakrywa je czterospadowy dach o konstrukcji krokwiowo-płatwiowej, pokryty „na gładko” słomą żytnią. Na narożach oraz na kalenicy poszycie wzmocniono dodatkową warstwą słomy. We frontowej połaci dachu znajduje się ruchoma klapa do wietrzenia składowanego zboża. W izbie znajduje się piec kuchenny z okapem i piec grzewczy, natomiast w sieni, komin kolumnowy i dodatkowy piec kuchenny. We wszystkich pomieszczeniach znajdują się gliniane „polepy”. Pod powałą z desek i „tragarzami” znajduje się belka podciągowa, tzw. „siestrzan”. Izba posiada dwa okna. Otwory drzwiowe i okienne ujęto w „węgary”. Drzwi wykonano w konstrukcji spągowej, zawieszone są na kutych, żelaznych zawiasach. W chałupie z Niedziałek odtworzono warunki życia ubogiej rodziny chłopskiej z początku XX w.
STODOŁA Z CIUŚLIC
Stodoła z Ciuślic to wiejski budynek gospodarczy, wzniesiony w drugiej połowie XIX wieku. Jego ściany wykonane zostały z belek sosnowych w konstrukcji ryglowej, a przestrzenie między belkami wypełniono plecionką z grubej, nieokorowanej wikliny. Stodoła posiada dwuspadowy dach o konstrukcji krokwiowo-płatwiowej, kryty „na gładko” strzechą. Szczyty szalowane są pionowo deskami. Wnętrze stodoły podzielono na dwa zapola oraz położone centralnie, przejazdowe boisko.
CHAŁUPA Z OSTROWCÓW
Chata rybaka
Dom wybudowany został w latach 1840 – 1850 przez Walentego Kaczora, włościanina ze wsi Ostrowce (gm. Nowy Korczyn). Jest to chałupa szerokofrontowa, jednotraktowa, składająca się z czterech pomieszczeń w układzie: izba – sień – izba – komora. Budynek z drewna sosnowego, zbudowany jest w konstrukcji „sumikowo – łątkowej”, szczeliny między belkami uszczelniono gliną. Chałupa nakryta jest dachem czteropołaciowym o konstrukcji krokwiowo-płatwiowej, pokrytym gładko słomą. Obiekt posiada cztery okna – jedno w małej izbie oraz trzy w izbie dużej. W części pomieszczeń położono gliniane „polepy”, w komorze podłogę z sosnowych desek. W izbie znajduje się piec kuchenny z blachą do gotowania i „kapą”, piec chlebowy oraz piec grzewczy z obszernym zapieckiem. W sieni, w kominie, znajduje się charakterystyczna prostokątna wnęka, tzw. „gruba”. W małej izbie znajduje się piec kuchenny i grzewczy. Na uwagę zasługuje połączenie tzw. „szyją” na strychu dwóch pieców do jednego komina. Chałupa z Ostrowców wraz z budynkiem stodoły z Ciuślic tworzą małą zagrodę, położoną na piaszczystych gruntach, otoczoną malowniczym, młodym laskiem sosnowym. W obiektach zostanie urządzona ekspozycja prezentująca zagrodę rybaka z lat 30-tych XX w.